De tewerkstelling van buitenlandse werknemers
Principe buitenlandse werknemers
Buitenlandse werknemers mogen in België werken op voorwaarde dat zij over de nodige documenten beschikken en dat de wetgeving gerespecteerd wordt. Deze wetgeving is strikt gereglementeerd en moet nauwgezet nageleefd worden.
Er dient een belangrijk onderscheid gemaakt te worden tussen 2 categorieën:
- Buitenlandse werknemers afkomstig uit de EER (Europese Economische Ruimte)
- Buitenlandse werknemers afkomstig uit andere landen dan de EER, ook wel derdelanders genoemd
Buitenlandse werknemers afkomstig uit de EER
Binnen de EER geldt het vrij verkeer van werknemers voor onderdanen van de Europese Economische Ruimte. Dit betekent dat deze werknemers vrijgesteld zijn van de verplichting tot het verkrijgen van een arbeidskaart of andere documenten. Zij mogen dus in België werken louter op basis van hun identiteitskaart.
Tot de Europese Economische Ruimte (EER) behoren alle EU-landen met inbegrip van Liechtenstein, Noorwegen en IJsland. Concreet zijn dit volgende landen:
België, Bulgarije, Cyprus, Denemarken, Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Hongarije, Ierland, IJsland, Italië, Kroatië, Letland, Liechtenstein, Litouwen, Luxemburg, Malta, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk, Polen, Portugal, Roemenië, Slovenië, Slowakije, Spanje, Tsjechië en Zweden
Zwitserland behoort niet tot de EER, maar onderdanen van Zwitserland mogen zonder beperking in Belgïë werken. Ook onderdanen van het Verenigd Koninkrijk behoren niet meer tot de EER sinds de definitieve Brexit op 01/01/2021. Voor hen gelden specifieke regels. Onderdanen die voor deze periode al in België verbleven en werkten, kunnen tot 31/12/2021 een M-kaart aanvragen waarmee ze verder kunnen blijven werken. Voor alle andere onderdanen van het Verenigd Koninkrijk zijn de regels van de derdelanders van toepassing.
Buitenlandse werknemers afkomstig uit andere landen (derdelanders)
Voor werknemers afkomstig uit landen die niet tot de EER horen, gelden andere regels. Deze regels moeten strikt toegepast worden. Bovendien zijn de regels niet altijd dezelfde. Afhankelijk van het tijdstip van de aanvraag van de vergunning en het verblijfsrecht van de werknemer kunnen deze verschillen.
Aanvragen ingediend vóór 1 januari 2019
Voor aanvragen die gedaan werden voor 1 januari 2019 blijven de vroegere regels van toepassing. Als overgangsmaatregel geldt dat deze arbeidskaarten geldig blijven tot hun vervaldatum.
Arbeidskaart A: Werknemers in het bezit van een arbeidskaart A mogen om het even welke job uitoefenen bij om even welke werkgever voor een onbeperkte duur. De arbeidskaart A wordt op termijn afgeschaft en vervangen door een gecombineerde vergunning van onbepaalde duur.
Arbeidskaart B: Werknemers in het bezit van een arbeidskaart B mogen een welbepaalde job uitoefenen bij een welbepaalde werkgever. De arbeidskaart B blijft van toepassing voor een tewerkstelling van minder dan 90 dagen en voor grensarbeiders en au pairs. Men moet hierbij nog steeds rekening houden met een aantal specifieke voorwaarden zoals bijvoorbeeld de beperking van 20 uur per week voor een student tijdens het schooljaar.
Arbeidskaart C: Werknemers in het bezit van een arbeidskaart C mogen om het even welke job uitoefenen voor een bepaalde tijd (maximum 12 maanden). Deze kaart wordt afgeschaft. Wie vroeger in aanmerking kwam voor een arbeidskaart C, mag voortaan van werken op grond van zijn tijdelijke verblijfstitel (asielzoekers, gezinsherenigers,…). Hij krijgt een nieuwe identiteitskaart met de vermelding “toegang arbeid: onbeperkt”.
Werknemers met een elektronische vreemdelingenkaart
Werknemers met een onbeperkt verblijfsrecht in België zijn vrijgesteld van een arbeidskaart. Deze groep van werknemers mag in België werken op basis van hun elektronische vreemdelingenkaart. Meer concreet gaat het om werknemers met een elektronische vreemdelingenkaart B, C, D, F of F+.
Ook werknemers met een elektronische vreemdelingenkaart H (de blauwe kaart) moeten niet in het bezit zijn van een aparte arbeidsvergunning. Deze kaart is tegelijk een verblijfsvergunning en een arbeidskaart en wordt uitgereikt aan hoogopgeleide werknemers.
Vreemdelingen met een elektronische vreemdelingenkaart A hebben een verblijfsrecht van beperkte duur en mogen dus niet werken zonder arbeidsvergunning of gecombineerde vergunning.
De elektronische kaarten blijven bestaan na januari 2019, al dan niet in aangepast vorm. Indien van toepassing wordt de toegang tot de arbeidsmarkt toegevoegd: beperkt, onbeperkt of nee.
Aanvragen ingediend na 1 januari 2019 (single permit of gecombineerde vergunning)
Sinds 1 januari 2019 is het mogelijk om een single permit aan te vragen. Hiermee kan men één aanvraagprocedure volgen, die zowel toelating tot het verblijf als toegang tot arbeid geeft. Concreet betekent dit dat arbeidskaarten A en C niet langer apart afgeleverd worden (behalve in bepaalde gevallen).
Men moet echter een onderscheid maken tussen 2 situaties:
- Een “kort verblijf” waarbij de werknemer maximum 90 dagen in België zal verblijven en werken. De werknemer moet een arbeidskaart B aanvragen. Het verblijf is beperkt tot de duur van de tewerkstelling.
- Een “lang verblijf” waarbij de werknemer langer dan 90 dagen in België zal verblijven en werken. Een gecombineerde vergunning kan aangevraagd worden.
De gecombineerde vergunning kan worden aangevraagd bij het gewest en wordt afgeleverd door de Dienst Vreemdelingenzaken. De maximale duurtijd voor het doorlopen van de procedure is 120 dagen, maar meestal zal dit minder lang duren (4 tot 5 weken). Er is bovendien een snellere procedure voorzien voor vernieuwingen. Men moet er echter rekening mee houden dat de aanvraag voor vernieuwing of wijziging van de gecombineerde vergunning ten laatste twee maanden vóór het verstrijken van de geldigheidsduur ingediend moet worden. Het aanvragen van de vergunning blijft bovendien een complexe procedure, vermits verschillenden actoren betrokken blijven. Enerzijds is er het bevoegde gewest voor de toelating tot de arbeidsmarkt (gewestelijk), anderzijds is er de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) die instaat voor de toelating tot het verblijf (federaal).
Op de vergunning wordt steeds de “toegang tot de arbeidsmarkt” vermeld. Deze vermeldingen slaan enkel op de toegang tot de arbeidsmarkt en hebben geen invloed op het verblijfsstatuut of de verblijfsduur. Er zijn drie vermeldingen mogelijk:
- “Beperkt”: beperkt in duur en beperkt voor 1 werkgever
- “Onbeperkt”: onbeperkt in duur en geldig voor alle werkgevers
- “Nee”: geen toelating om te werken
Als werkgever is het ook aan te raden om waakzaam te blijven gedurende de hele periode van tewerkstelling. Met de invoering van de single permit is het nog steeds mogelijk dat een werknemer bij het begin van de tewerkstelling voldoet aan alle voorwaarden (geldige single permit), maar dat deze situatie in de loop van de tewerkstelling wijzigt. De werkgever wordt hiervan nog steeds niet automatisch op de hoogte gebracht.
Besluit
Alvorens een buitenlandse werknemer aan te werven, is het belangrijk om de situatie van de buitenlandse werknemer nauwkeurig te analyseren en de administratieve procedures na te leven. Raadpleeg steeds de administratieve instanties alvorens verdere stappen te ondernemen. Inbreuken op de tewerkstelling van buitenlandse werknemers worden immers zwaar gesanctioneerd. Een buitenlandse werknemer die wettelijk in België verblijft, mag niet altijd werken in België.
Met de invoering van de single permit is er een grote stap vooruit gezet in de administratieve vereenvoudiging van de arbeidskaarten. Uit de praktijk blijkt echter dat de procedure complexer is geworden dan oorspronkelijk gedacht en dat er nog heel wat onduidelijkheden zijn. Voorzichtigheid en waakzaamheid blijft dus geboden tijdens de hele periode van tewerkstelling.
Bronnen en info: Federgon, www.werk.be, www.agii.be
Axis Advice is gebaseerd op up-to-date gegevens en betrouwbare bronnen. De artikels worden echter ter informatie verstrekt en vormen geen bindend juridisch advies. Hoewel Axis er alles aan doet om de inhoud van dit artikel correct en up-to-date te houden, kunnen hieraan geen rechten worden ontleend.
